سیستم اقتصادی و انواع آن

سیستم اقتصادی و انواع سیستم های اقتصادی

سه نوع نظام یا سیستم اقتصاد یا انواع سیستم های اقتصادی وجود دارد: سرمایه داری، سوسیالیست و ترکیبی . این طبقه بندی به ترتیب براساس روش غالب تخصیص بازار تخصیص منابع، تخصیص فرمان یا برنامه مرکزی و تخصیص ترکیبی است. به طور کلی انواع سیستم های اقتصادی عبارتند از ؛ سیستم فرمانی یا دستوری ، سنتی، ترکیبی و مبتنی بر بازار.

سیسم های اقتصادی تخصیص بازار

سیستم تخصیص بازار یکی از سیستم های اقتصادی  (ECONOMIC SYSTEMS)است که به مصرف کنندگان متکی است تا منابع را اختصاص دهد. مصرف کنندگان “طرح” اقتصادی خود را با تصمیم دادن به آنچه که توسط آنها تولید می شود، برنامه ریزی می کنند. سیستم تخصیص بازار یک دموکراسی اقتصادی است – شهروندان حق دارند با کیف دستی خود برای رای دادن به انتخاب خود اقدام کنند.

نقش دولت در اقتصاد مبتنی بر بازار

نقش دولت در یک اقتصاد بازار، ترویج رقابت و حمایت از مصرف کننده است. ایالات متحده، اکثر کشورهای اروپای غربی و ژاپن – کشورهای سه گانه که سه چهارم تولید جهانی ناخالص را تشکیل می دهند – نمونه هایی از این سیستم های اقتصادی هستند. برتری واضح سیستم تخصیص بازار در ارائه کالاها و خدماتی که نیاز و خواسته مردم است، موجب پذیرش آن در بسیاری از سیستم های اجتماعی شده است.

سیسم های اقتصادی فرمانی

در یک سیستم های اقتصادی تخصیص فرمان، دولت دارای قدرت گسترده ای برای خدمت به منافع عمومی است. اینها شامل تصمیم گیری برای تعیین محصولات و چگونگی ساخت آنها است. مصرف کنندگان آزاد هستند که پول خود را بر روی آنچه که در دسترس است صرف کنند. اما تصمیمات آنها در مورد آنچه تولید می شود، است بنابراین، آنچه در دسترس است، توسط برنامه ریزان دولتی صورت می گیرد.

 

مقاله بازاریابی پیشنهادی

 

نیروهای پنج گانه پورتر

 

از آنجا که تقاضا بیش از عرضه است، عناصر ترکیب بازاریابی به عنوان متغیرهای استراتژیک استفاده نمی شود. وابستگی کم به تمایز محصول، تبلیغات و ترفیعات بازاریابی وجود دارد. توزیع توسط دولت انجام می شود تا “بهره برداری” توسط واسطه ها از بین برود.

سه کشور پرجمعیت در جهان – چین، اتحاد جماهیر شوروی سابق و هند – در دهه های گذشته سیستم های تخصیص فرمان را به خود اختصاص داده اند. در حال حاضر همه سه کشور درگیر اصلاحات اقتصادی هستند که به تغییر سیستم تخصیص بازار کمک می کنند. در مقابل، کوبا به عنوان یکی از آخرین بسطهای روش تخصیص فرمان است.

سیستم اقتصادی ترکیبی

در واقع، هیچ نظام اقتصادی که دقیقاً منطبق با سیستم های اقتصادی بازار یا سیستم های اقتصادی تخصیص فرمان در میان اقتصادهای جهان وجود ندارد. تمام سیستم های بازار یک بخش فرماندهی دارند و تمام سیستم های فرماندهی یک بخش بازار دارند. به عبارت دیگر، آنها “ترکیبی” هستند. در اقتصاد بازار، بخش تخصیص فرمان، نسبتی از تولید ناخالص داخلی (GDP) است که توسط دولت مالیات  آن گرفته می شود صرف می شود. برای 24 کشور عضو سازمان همکاری های اقتصادی و توسعه (OECD) این نسبت از 32 درصد تولید ناخالص داخلی در ایالات متحده به 64 درصد در سوئد  است.

بنابراین در سوئد 64 درصد از تمام هزینه ها توسط دولت کنترل می شود ، نظام اقتصادی “فرمان” بیشتر از “بازار” است. در ایالات متحده درست بر عکس است. به طور مشابه، کشاورزان در بیشتر کشورهای سوسیالیست به طور سنتی مجاز به ارائه بخشی از تولید خود در یک بازار آزاد شدند. چین به کارفرمایان و افراد در استان گوانگدونگ برای آزادی عمل در یک سیستم بازار، آزادی قابل توجهی داده است. با این حال، بخش خصوصی چین تنها 1 تا 2 درصد از تولید ملی را تشکیل می دهد.

بازارهای جهانی کشورها در مراحل مختلف توسعه قرار دارند. GNP سرانه یک روش بسیار مفید برای گروه بندی این کشورها را فراهم می کند. با استفاده از GNP به عنوان پایه، بازارهای جهانی را به چهار دسته تقسیم کردیم. اگر چه تعریف درآمد برای هر یک از مراحل دلخواه است، اما کشورها در هر یک از چهار دسته ویژگی های مشابه دارند. بنابراين، مراحل اساسي لازم براي تقسيم بازار و بازار هدف  را فراهم مي آورند.

 

مقاله بازاریابی پیشنهادی

 

تاثیر اقتصاد بر بازاریابی

 

انواع سیستم های اقتصادی

کشورهای مختلف جهان از انواع سیستم های اقتصادی استفاده می کنند. این اقتصادها به شیوه های خود منحصر به فرد هستند. اما برخی ویژگی های خاص را به اشتراک می گذارند. بنابراین، آنها می توانند به چهار سیستم تقسیم شوند یعنی اقتصاد فرمانی، اقتصاد سنتی، اقتصاد ترکیبی و اقتصاد مبتنی بر بازار. در حال حاضر امکان شناسایی انواع مختلف سیستم های اقتصادی وجود دارد.

تمام این اقتصادها بر مبنای مفروضات و شرایط مختلف هستند و دارای نقاط قوت و ضعف مختلف هستند.

انواع سیستم های اقتصادی عبارتند از :

نظام اقتصادی فرمانی / دستوری

این نوع نظام اقتصادی نیز سیستم اقتصادی برنامه ریزی شده است. ویژگی اصلی آن این است که دارای قدرت مرکزی است که غالب است. معمولا این قدرت دولت است و بر تصمیمات تولید تاثیر می گذارد . بنابراین بازار آزاد در حال در این سیستم های اقتصادی نقشی ندارد. این نظام اقتصادی معمولا در کشورهای کمونیستی یافت می شود.

کشورهایی که دارای مقدار زیادی منابع ارزشمندی هستند بیشتر احتمال دارد که این نوع از سیستم اقتصادی را به کار گیرند. چرا که دولت قصد دارد آنها را تنظیم کند. بنابراین، این بدان معناست که یک سیستم اقتصادی برنامه ریزی شده با ساختار فرماندهی متمرکز اغلب کنترل عناصر با ارزش اقتصادی بالا مانند طلا و نفت دارد. سایر جنبه های اقتصادی مانند کشاورزی معمولا توسط جمعیت عمومی کنترل می شود.

معایب نظام اقتصادی قرمانی

این سیستم اقتصادی یک نظام اقتصادی برنامه ریزی شده است که تنها دولت از منابع و قدرت موجود به نفع کل جامعه استفاده می کند. متاسفانه، این واقعیت اصلی نیست. همچنین، اقتصادهای فرمانی نسبت به دیگر سیستم های اقتصادی کمتر انعطاف پذیر هستند. همچنین با توجه به ماهیت متمرکز آنها، باید در مورد تصمیم خاصی که انجام می شود، توافق حاصل شود. بنابراین واکنش آنها به تغییرات بازار به طور کلی آهسته است.

مزیت اصلی سیستم اقتصاد دستوری

مزیت اصلی این نوع سیستم های اقتصادی این است که توانایی ایجاد منبع دلخواه خود را دارد. همچنین می تواند شهروندان خود را با قیمت های مقرون به صرفه ای از کالاها و خدمات بهره مند سازد. زیرا مقررات تنظیم قیمت تحت مسئولیت دولت قرار می گیرد. همچنان با سیستم اقتصادی فرمانی ، کمبود شغلی به ندرت اتفاق می افتد زیرا دولت به همان شیوه عمل می کند؛ چرا که اقتصاد بازار به این ترتیب می خواهد رشد اثرات مثبت را به طور کلی ادامه دهد.

 

مقاله بازاریابی پیشنهادی

 

بازاریابی و رفاه اجتماعی

 

سیستم اقتصادی سنتی

تمرکز اصلی این نوع نظام اقتصادی، کالا و خدمات است که به طور مستقیم بر آداب و رسوم، سنت ها و باورهای یک کشور تاثیر می گذارد. این نوع اقتصاد هیچ شکلی از تقسیم کار یا تخصص ندارد.

این نوع سیستم در جایگاه های قابل توجهی از جهان قرار دارد. اغلب در مناطق روستایی یا سایر کشورهای جهان سوم که اکثر فعالیت های اقتصادی در اطراف کشاورزی اتفاق می افتد. این کشورها با فقدان منابع کمتر شناخته شده اند زیرا آنها طبیعی نیستند و یا توسط یک اقتصاد قوی تر دیگری محدود می شوند.

بنابراين كشورهايي كه اين نوع نظام اقتصادي را دارند به طور كلي قادر به توليد حجم مشابه يا توليد مازاد توليد شده توسط اقتصادهاي ديگر به دليل فرآيند توليد ناخوشايند خود نيستند. این به طور کلی منجر به کاهش هزینه در مقایسه با اقتصاد ترکیبی ، بازار یا اقتصاد فرمانی می شود.

فرهنگ و سنت در این نوع تنظیم اقتصادی حفظ شده است. همچنین، شهروندان کشورهای دارای سیستم اقتصادی سنتی نقش خاص و مشخص تری دارند. با این حال ، تنها نگرانی، فن آوری ها و خدمات متمرکز است. با این وجود ، این خدمات ثبات اقتصادی، صلح و حتی شادی اجتماعی را تضمین نمی کند.

سیستم اقتصادی ترکیبی

این سیستم اقتصادی اشاره به هر نوع اقتصادی است که بین سیستم فرمانی و سیستم اقتصادی بازار است. همچنین اقتصاد دوگانه نامیده می شود.

این یک نوع از نظامهای اقتصادی تعریف دقیق ندارد. در اغلب موارد، اصطلاح “بازار ترکیبی” اقتصاد را با کنترل دولتی در برخی مناطق و نظارت جدی و غیره توصیف می کند.

اکثر اقتصادهای غربی تحت این سیستم اقتصادی قرار دارند. این بدین علت است که اکثر شرکت ها یا صنایع هنوز خصوصی هستند، اما تحت کنترل دولت هستند. این بدان معنی است که نه بخش دولتی و نه بخش خصوصی به تنهایی قادر به حفظ اقتصاد نیستند. وجود هر دو آنها برای حفظ یک اقتصاد موفق ضروری هستند.

مزایای اقتصاد ترکیبی

در دنیای کنونی، اقتصادهای ترکیبی ایده آل ترین هستند. از لحاظ نظری، آنها از مزایای سیستم های بازار و فرمانی استفاده می کنند. با این حال، در عمل، این شکل سیستم اقتصادی همیشه آسان نیست زیرا کنترل دولت ممکن است متفاوت باشد . چرا که برخی از دولت ها تمایل دارند قدرت خود را بیشتر از آنچه لازم است افزایش دهند.

اقتصاد مختلط می تواند منجر به نتایج بسیار خوبی در زمینه رشد اقتصادی و استقلال شود. با این حال، این نوع اقتصاد گرایش انعطاف پذیری کمتر از نظر اعمال قوانین و مقررات دارد.

سیستم اقتصادی مبتنی بر بازار

این یک اقتصاد بازار آزاد است و هیچگونه نفوذ دولتی بر تجارت  وجود ندارد. در این نوع اقتصاد، دولت بر هیچ گونه منابع یا بخش اقتصادی کنترل ندارد. کل سیستم اقتصادی توسط مردم و قوانین تقاضا و عرضه تنظیم شده است.

این نوع سیستم اقتصادی در واقع یک مفهوم نظری است. این بدان معنی است که هیچ نمونه واقعی از اقتصاد متنی بر بازار در جهان فعلی وجود ندارد. این به این علت است که در تمام اقتصادهای شناخته شده دخالت دولت وجود دارد. هیچ کشوری وجود ندارد که در آن دولت قوانینی را در مورد تجارت منصفانه و انحصارتصویب نکند.

 

مقاله بازاریابی پیشنهادی

 

اهمیت بازاریابی بر توسعه اقتصادی یک کشور

 

مزایای سیستم اقتصاد مبتنی بر بازار

بنابراین، به طور نظری، سیستم اقتصادی مبتنی بر بازار به اقتصاد اجازه می دهد نرخ رشد بالاتری نسبت به سه سیستم اقتصادی دیگر داشته باشد. علاوه بر این، تضمین می کند که دولت و اقتصاد دو نهاد جداگانه هستند. باز هم، با این حال، یک اقتصاد متنی بر بازار منجر به افزایش رشد در بخش خصوصی برای کسانی می گردد که ثروت خود را در این سیستم  بکار گرفته اند. بنابراین، این بدان معنی است که توزیع ثروت ممکن نیست برای کل جامعه سودمند باشد. بزرگترین مزیت اقتصاد بازار این است که دولت در بازار دخالت نمی کند. این مانع از آن است که بیش از حد قوی شد و بیش از حد کنترل وجود داشته باشد. این به این معنی است که منابع به طور نابرابر توزیع نشده است.

خلاصه ای از انواع سیستم های اقتصادی

بنابراین، همانطور که در بالا ذکر شد، چهار نوع سیستم اقتصادی وجود دارد؛ سیستم فرمانی یا دستوری ، سنتی، ترکیبی و مبتنی بر بازار. سیستم فرمانی / برنامه ریزی شده با قدرت غالب مشخص می شود؛ سیستم اقتصادی سنتی عمدتا بر کالاها و خدمات مرتبط با باورهای آن، سیستم اقتصادی ترکیبی که مخلوطی از سیستم بازار و فرمانی است و در نهایت سیستم اقتصادی مبتنی بر بازار است که به طور کامل به بازارهای آزاد بدون دخالت دولت بستگی دارد، تمرکز دارد.

منبع : marketing 91