پژوهش آزمایشی

پژوهش آزمایشی

پژوهش آزمایشی یا تجربی روشی نظاممند برای پاسخ به پرسش ( های ) پژوهش است. در پژوهش آزمایشی ، پژوهشگر یا آزمایشگر تلاش می کند محرک ، رفتار یا شرایط محیطی و بطور کلی متغیر ( های ) مستقل را به صورت دقیق و منظم دستکاری و اثر متغیر های نا مربوط را کنترل و سپس چگونگی تأثیر دستکاری خود بر تغییر وضعیت ، رفتار آزمودنی ها و بطور کلی متغیر وابسته را مشاهده نماید یا بسنجد. پس ، رویکرد های آزمایشی شامل دستکاری و کنترل سه مؤلفه ی جامعه ، تدبیر و اندازه گیری تدبیر می شوند.

در پژوهش آزمایشی ، پژوهشگر مسأله ای را با دقت مطرح و تعریف می کند ، برای آن یک پاسخ آزمایشی یا فرضیه ارائه می نمایند. بعد فرضیه را می آزماید و بر اساس رابطه ی میان متغیر ها آنها را تأیید یا رد می کند. البته در پژوهش های آزمایشی غیر آزمایشگاهی یا آزمایشگاهی که با آزمودنی های انسانی سر و کار داریم ، فرضیه بر اساس احتمال رد یا تأیید می شد ، نه بر اساس یقین ؛ اما در پژوهش های آزمایشی مربوط به علوم طبیعی و آزمایشگاهی تلاش می شود یقین حاصل شود.

بر اساس پارامتر های مطرح شده در این بحث ، پژوهش آزمایشی یک رویکرد تجزیه ای یا سازه ای را اتخاذ می کند ، یعنی پدیده را به اجزاء تشکیل دهنده خرد و بعد عامل یا عواملی را برای مطالعه انتخاب می نماید. باید توجه داشت که در طرح های عاملی ممکن است همه ی عوامل تشکیل دهنده لحاظ شوند ، اما این کار پس از شناسایی عوامل تشکیل دهنده و وارد کردن آنها در مطالعه انجام خواهد گرفت. پژوهش آزمایشی یک هدف قیاسی را پیش رو دارد ، یعنی فرضیه یا فرضیه هایی را طرح و آزمون می کند. بنابر این ، سیر حرکتی این پژوهش مکانیکی و بر اساس فرضیه ( های ) تعیین شده است. میزان دستکاری و کنترل بر بافت و متغیر های پژوهش بسیار بالا است و بنابر این صراحت جمع آوری داده ها نیز در این پژوهش بالا است.

پژوهش آزمایشی را می توان به دو طبقه تقسیم کرد : آزمایشگاهی و میدانی.

پژوهش آزمایشی آزمایشگاهی

آزمایش آزمایشگاهی در یک بافت فیزیکی مصنوعی که جدا از بافت طبیعی است ، انجام می گیرد. در این نوع پژوهش ، پژوهشگر مجموعه شرایطی را به صورت مصنوعی بوجود می آورد و بعد اثرات آن را اندازه گیری می کند و بر این اساس اقدام به پیش بینی می کند. به سخن دیگر ، پژوهشگر متغیر مستقل را دستکاری می نماید ، اثرات متغیر های نا مربوط یا مزاحم را با دقت کنترل می کند ( متغیر های نا خواسته را حذف یا خنثی می کند ) و بعد اثر آن را بر متغیر وابسته می سنجد.

در این پژوهش ، فرضیه ( هایی ) طرح ، متغیر های مورد مطالعه با دقت به صورت عملیاتی تعریف و با ابزار های دقیق آزمایشگاهی اندازه گیری می شوند. بدینسان ، میزان خطا یا دخالت متغیر های نا مربوط یا از بین می رود و یا به حداقل ممکن کاهش می یابد و بنابر این به راحتی می توان نتیجه را به متغیر مستقل ربط داد و بر آن اساس اقدام به پیش بینی نمود.

یکی از ایراد های وارده به آزمایش آزمایشگاهی ( البته در علوم انسانی ) این است که چون در این نوع پژوهش تلاش می شود اثرات متغیر های نا خواسته یا نا مربوط با دقت کنترل شود ، محیط یا موقعیت آزمایشی به یک محیط کاملاً ساختگی و مصنوعی تبدیل می شود و بنابر این با وجود اعتبار درونی بالا ، از اعتبار برونی پژوهش به شدت کاسته و از تعمیم پذیری نتایج کم می شود.

پزوهش آزمایشی میدانی

پژوهش آزمایشی میدانی در بافت ها و موقعیت های واقعی و با نمونه های بزرگتر انجام می گیرد. در آزمایش میدانی پس از طرح فرضیه ، متغیر ها با دقت به صورت عملیاتی تعریف و با ابزار های دقیق اندازه گیری می شوند ، اما دقت و میزان کنترل کمتر است. در آزمایش طبیعی ، دستکاری آزمایشگر به صورت مصنوعی یا وجود ندارد یا در حد حداقل است ، ولی دستکاری به صورت گزینش صورت می گیرد. چون میزان کنترل در این پژوهش کمتر از آزمایش آزمایشگاهی است ، میزان اعتبار برونی آن بیشتر از آزمایش آزمایشگاهی است ، ولی میزان اعتبار درونی ان کمتر است. در این پژوهش ، برای اینکه ویژگی های خاص آزمودنی ها در نتیجه خلل ایجاد نکنند ، به صورت تصادفی بین گروه ها توزیع می شوند ، یعنی هم انتخاب گروه ها تصادفی است و هم انتصاب آزمودنی ها.

از آزمایش های آزمایشگاهی بیشتر در پژوهش های بنیادی یا ناب که در آنها نظریه ها ساخته و پرداخته می شوند ، استفاده می شود ، اما آزمایش میدانی ، علاوه بر این ، در مورد پاسخ به مسائل علمی و پژوهش های کاربردی و عملی نیز مفید است و بنابر این انعطاف پذیری و کاربرد آن در مورد انواع مسائل از مزیت های این پژوهش به حساب می آید.