مدیریت موجودی : معرفی و مفاهیم مدیریت موجودی کالا

مفهوم مدیریت موجودی

در هر کسب و کار یا سازمانی ، تمام عملکردها بهم پیوسته و به یکدیگر متصل هستند و اغلب با هم همپوشانی دارند. برخی از جنبه های کلیدی مانند مدیریت زنجیره تأمین ، تدارکات و موجودی ستون فقرات عملکرد تحویل تجارت را تشکیل می دهند. بنابراین ، این کاركردها برای مدیران بازاریابی و همچنین كنترل كنندگان مالی بسیار مهم است.

مدیریت موجودی یک عملکرد بسیار مهم است که سلامت زنجیره تأمین و همچنین تأثیر آن بر سلامت مالی ترازنامه را تعیین می کند. هر سازمان دائماً در تلاش است تا موجودی بهینه را در اختیار داشته باشد تا بتواند الزامات خود را برآورده سازد و از موجودی بیش از حد یا زیر موجودی که می تواند بر ارقام مالی تأثیر بگذارد جلوگیری کند.

[vc_row][vc_column][vc_cta h2=”مقالات پیشنهادی” txt_align=”justify” style=”3d” color=”mulled-wine”]

مدیریت زنجیره تامین

[/vc_cta][/vc_column][/vc_row]

موجودی همیشه پویا است. مدیریت موجودی کالا مستلزم ارزیابی مداوم و دقیق از عوامل بیرونی و داخلی و کنترل از طریق برنامه ریزی و بررسی است. اکثر سازمان ها دارای یک بخش یا کارکرد جداگانه ای هستند به نام برنامه ریزان موجودی که به طور مداوم نظارت و کنترل موجودی و رابط کاربری با بخش های تولید ، تهیه و دارایی را انجام می دهند.

تعریف مدیریت موجودی

موجودی ، موجودی بیکار کالاهای فیزیکی است که دارای ارزش اقتصادی است و در سازمان موجود و  در انتظار بسته بندی ، پردازش ، تحویل ، استفاده یا فروش در یک مقطع زمانی در آینده است.

هر سازمانی که در حال تولید ، تجارت ، فروش و خدمات یک محصول باشد ، لزوماً برای کمک به مصرف و فروش آینده ، منابع مختلف فیزیکی را در اختیار دارد. در حالی که موجودی یک شر ضروری برای هرگونه تجارت است ؛ ممکن است خاطرنشان شود که سازمانها به دلایل مختلف موجودی را انبار می کنند که شامل اهداف سوداگرانه ، اهداف کاربردی ، ضروریات فیزیکی و غیره می شود.

از تعریف فوق نکات زیر قابل توجه است :

• کلیه سازمانهایی که مشغول تولید یا فروش محصولات هستند موجودی را به یک شکل یا سایر اشکال در اختیار دارند.

• موجودی می تواند در حالت کامل یا ناقص باشد.

• موجودی برای تسهیل مصرف ، فروش و یا پردازش / ارزش افزوده بیشتر در آینده نگه داری می شود.

• کلیه منابع موجودی دارای ارزش اقتصادی هستند و می توانند به عنوان دارایی های سازمان در نظر گرفته شوند.

انواع مختلفی از موجودی ها

موجودی مواد در مراحل و بخشهای مختلف یک سازمان اتفاق می افتد. یک سازمان تولیدی موجودی مواد اولیه و مواد مورد نیاز برای تولید را در اختیار دارد. همچنین موجودی کالاهای نیمه تمام در مراحل مختلف کارخانه با بخش های مختلف را در اختیار دارد.

موجودی کالاهای نهایی در کارخانه ها ، فروشگاههای تند مصرف ، مراکز توزیع و غیره نگهداری می شود. علاوه بر این مواد اولیه و کالاهای نهایی نیز که در مکان های مختلف در حال عبور هستند نیز بسته به اینکه چه کسی موجودی را در محل خاص داشته باشد ، بخشی از موجودی را تشکیل می دهند. موجودی کالاهای نهایی توسط سازمان در نقاط مختلف زنجیره تامین یا با تامین کنندگان تا زمان رسیدن به بازار و مشتریان نهایی بررسی می شود.

علاوه بر مواد اولیه و کالاهای نهایی ، سازمان ها همچنین موجودی از قطعات یدکی را برای ارائه خدمات در اختیار دارند. محصولات معیوب ، قطعات معیوب و ضایعات نیز بخشی از موجودی را تشکیل می دهند تا زمانی که این موارد در دفاتر شرکت موجودی شده و از ارزش اقتصادی برخوردار باشد.

انواع موجودی براساس عملکرد

ورودی	فرآیند	خروجی
مواد خام	کار در فرآیند	کالای نهایی
مواد مصرفی مورد نیاز برای پردازش. به عنوان مثال: سوخت ، مواد ثابت ، پیچ و مهره و غیره مورد نیاز در ساخت	تولید نیمه تمام در مراحل مختلف ، قرار گرفتن در بخش های مختلفی از قبیل تولید ، فروشگاه WIP ، QC ، خط نهایی ، قسمت رنگ ، بسته بندی ، ارسال به فروشگاه و غیره.	کالاهای آماده در مراکز توزیع از طریق زنجیره تأمین خارجی
موارد نگهداری / مواد مصرفی	ضایعات و ته مانده های تولید	کالاهای نهایی در حال ترانزیت
مواد بسته بندی	عدم پذیرش و معیوب ها	کالاهای نهایی در انبارها و در دست فروشندگان
اقلام خریداری شده محلی مورد نیاز برای تولید		لوازم یدکی و کالاهای خریداری شده
		نقص ، رد و درآمدهای فروش
		موجودی و قطعات تعمیر شده
		ترفیعات فروش و نمونه های رایگان برای فروش

مفاهیم مدیریت موجودی

مدیریت موجودی و مدیریت زنجیره تأمین ستون اصلی هرگونه عملیات تجاری است. با توسعه فناوری و در دسترس بودن برنامه های نرم افزاری محور فرآیند ، مدیریت موجودی دستخوش تغییرات انقلابی شده است. در یک دهه اخیر ، ما شاهد اقتباس از مفهوم خدمات پیشرفته مشتری از طرف تولید کنندگان هستیم که موافقت خود را برای مدیریت و نگهداری موجودی در مشتریان خود به پایان می رسانند. و از این طریق فقط در زمان تحویل تأثیر می گذارند.

گرچه این مفهوم در اصل یکسان است و صنایع مختلف مدلهای مختلفی را نامگذاری کرده اند. شرکت های تولید کننده مانند تولید رایانه یا تولید کنندگان تلفن همراه مدل را با نام VMI می نامند – صنعت مدیریت شده فروشنده (Vendor Managed Industry) در حالی که صنعت خودرو از اصطلاح JIT  تولید به موقع (Just In Time) استفاده می کند – دقیقاً در زمانی که صنعت پوشاک چنین الگویی را با نام خود می نامد – ECR – پاسخ کارآمد مصرف کننده (Efficient consumer response) . مدل اساسی مدیریت موجودی یکسان است.

مفهوم مدیریت موجودی در شرکت DELL

بگذارید نمونه ای از DELL را در نظر بگیریم که دارای تجهیزات تولیدی در سراسر جهان است. آنها از مفهوم Build to Order پیروی می کنند که در آن تولید یا مونتاژ لپ تاپ فقط هنگامی انجام می شود که مشتری سفارش قطعی را در وب قرار دهد و پرداخت را تأیید کند.

شرکت دِل قطعات و لوازم جانبی را از فروشندگان مختلف خریداری می کند. DELL ابتکار عمل را با ارائه دهندگان خدمات شخص ثالث برای راه اندازی انبارهای مجاور کارخانه خود و مدیریت موجودی ها به نمایندگی از تأمین کنندگان DELL در نظر گرفته است.

ارائه دهنده خدمات 3PL شخص ثالث ، محموله ها را دریافت می کند و موجودی قطعات را به نمایندگی از تأمین کنندگان Dell در اختیار دارد. انبار 3PL موجودی از کلیه تامین کنندگان DELL را شامل می شود ، که ممکن است بیش از دویست تأمین کننده باشد.

هنگامی که DELL یک سفارش تایید شده برای لپ تاپ دریافت می کند ، سیستم قبض مواد اولیه ای را سفارش می دهد ، که در 3PL بارگیری می شود ، پردازش می شود و مواد مطابق فرایند مونتاژ در قفس مرتب می شوند. و به طور مستقیم به طبقه تولید تحویل داده می شوند. در این مرحله از واگذاری ، تشخیص فروش از فروشنده تا شرکت دِل اتفاق می افتد. تا آن زمان خود تهیه کننده با هزینه خود موجودی را در اختیار دارد.

مزایای مدیریت موجودی

بگذارید مزایای این مدل را هم برای Dell و هم برای سازندگان آن بررسی کنیم:

با مدل VMI ، Dell زنجیره تامین محدود خود را کاهش داده و از این طریق می تواند هزینه های لجستیک و مدیریت موجودی خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.

DELL می تواند تا زمان واقعی مصرف ، موجودی خود را به تعویق بیندازد. بدین ترتیب DELL نیازی به سرمایه در گردش برای ذخیره موجودی ندارد.

DELL لازم نیست عملیات موجودی را راه اندازی کند و تیم هایی را برای انجام عملیات و همچنین مدیریت عملکرد موجودی استخدام کند.

مزایای مدیریت موجودی برای تأمین کننده

1. تأمین کننده می تواند با DELL با چشم انداز طولانی مدت کسب و کار ارتباط و همکاری بهتری برقرار کند.

2. با توافق برای نگهداری موجودی ها و تأثیر منابع JIT در محل DELL ، تأمین کننده وضعیت مناسبتری برای معامله و کسب و کار بیشتر با DELL خواهد داشت.

3. با مدل VMI ، تأمین کننده فرصتی را برای مشارکت در گزاره ارزش بهتر با مشتری خود یعنی DELL دریافت می کند.

4. تأمین کننده پیش بینی تأیید شده را برای کل سال با تعهدات DELL برای مقدار کم مصرف دریافت می کند.

5. مدیریت VMI توسط 3PL اداره می شود و تأمین کننده مجبور نیست خود را درگیر راه اندازی و مدیریت عملیات موجودی در فرض DELL کند.

6. 3PL مدیریت شده VMI ، موجودی از تمام تامین کنندگان را در اختیار دارد و بدین ترتیب هر تأمین کننده را بر اساس پالت یا بر اساس sq.ft به بررسی می پردازد. از این طریق تأمین کننده بدون نیاز به ارتباط با هزینه های ثابت عملیات موجودی ، می تواند به مبنای معاملات بپردازد.

7. امروزه بیشتر شرکتهای چند ملیتی با موفقیت موفق شده اند تا تأمین کنندگان و ارائه دهندگان خدمات 3PL خود را برای راه اندازی VMI از طریق مراکز خود در سرتاسر جهان بدست آورند و این مدل به روز شده است.

نیاز به مدیریت موجودی – چرا شرکت ها موجودی دارند؟

موجودی یک شر ضروری است که هر سازمان باید برای اهداف مختلف آن را حفظ کند. مدیریت بهینه موجودی هدف هر برنامه ریز موجودی است. موجودی بیش از موجودی یا موجودی ناکافی باعث تأثیر مالی و سلامتی تجارت و همچنین تأثیرگذاری بر فرصتهای تجاری می شود.

بررسی موجودی توسط سازمانها به عنوان محافظت در برابر عوامل مختلف بیرونی و داخلی ، به عنوان احتیاط ، به عنوان فرصت ، به عنوان یک نیاز و برای اهداف سوداگرایی مورد استفاده قرار می گیرد.

دلایلی که سازمانها موجودی مواد اولیه را حفظ می کنند

بیشتر سازمانها دارای انبارهای موجودی مواد اولیه متصل به تجهیزات تولیدی هستند که مواد اولیه ، مواد مصرفی و مواد بسته بندی در آنها ذخیره می شود . و براساس JIT برای تولید صادر می شود. دلایل نگهداری موجودی کالا از عللی متفاوت تشکیل شده است.

برآورده نمودن تنوع در تقاضای تولید

برنامه تولید در پاسخ به فروش ، برآورد ، سفارشات و الگوهای موجودی تغییر می کند. بر این اساس تقاضا برای مواد اولیه برای تولید با توجه به برنامه محصول از نظر SKU خاص و همچنین مقادیر دسته ای متفاوت است.

تهیه تقاضای چرخه ای و فصلی

بسته به عوامل مختلفی مثل فصل ، تقاضای فصلی بازار وجود دارد. جشنواره ها و غیره و داده های فروش گذشته به شرکت ها کمک می کنند تا از قبل میزان زیادی از تقاضا در بازار را پیش بینی کنند. بر این اساس آنها مواد اولیه خود را جمع می کنند و موجودی هایی را در اختیار دارند تا بتوانند برای افزایش نیاز تقاضا ، تولید و عرضه منابع را افزایش دهند.

مقیاس اقتصادی در تدارکات

خرید مواد اولیه در مقادیر بزرگتر و ذخیره موجودی برای شرکت ارزان تر از خریدن تعداد مکرر و زیاد است. در چنین مواردی فردی به صورت عمده خریداری می کند و در انبار کارخانه موجودی ایجاد می کند.

مزیت هایی در برابر افزایش قیمت و تخفیفات حجمی

در صورت افزایش قیمت انتظار می رود شرکت چند ماه از این خط به دلیل تغییر تقاضا و عرضه در بازار ملی یا بین المللی ، تأثیر مالیات ها و بودجه ها و غیره ، از خریداری مواد اولیه بی نیاز باشد.

شرکت ها برای بهره مندی از تخفیف های حجمی که از طرف تأمین کننده ارائه می شود ، به خرید فله و نگه داشتن موجودی مواد اولیه متوسل می شوند. در چنین مواردی ، موجودی ذخیره شده از تخفیف برخوردار شده ، به میزان قابل توجهی بالاتر از هزینه حمل موجودی خواهد بود.

هزینه و زمان حمل و نقل را کاهش دهید

در صورت واردات مواد اولیه از یک کشور خارجی یا از یک فروشنده دور در داخل کشور ، می توان از نظر هزینه حمل و نقل در خرید عمده صرفه جویی کرد . و حمل و نقل آن را به عنوان بار کانتینر یا بار کامل کامیون انجام داد. حمل و نقل قطعات می تواند گرانتر باشد.

از نظر زمان حمل و نقل نیز ، زمان حمل و نقل برای حمل و نقل کامل کانتینر یا بار کامل کامیون بر خلاف بار حمل و نقل قطعه ای ، مستقیم و سریعتر است که در آن حمل و نقل منتظر بارهای دیگر برای پر کردن ظرفیت است که می تواند چندین هفته طول بکشد.

عوامل زیادی می تواند منجر به تأخیر در حمل و نقل شود ، که می تواند مانع زنجیره تامین شود و شرکت ها را مجبور به نگهداری ذخیره ایمنی موجودی مواد اولیه کند.

مواردی مانند افزایش تقاضا نیاز به نگه داشتن موجودی دارد

اغلب تقاضا برای مواد اولیه توسط فروشندگان طولانی مدت می شود. در صورتی که کالای خاص تقاضای زیادی داشته باشد و کوتاه مدت باشد ، می توان انتظار داشت که اختلال در تأمین کالا ایجاد شود. در چنین مواردی نگهداری از موجودی ها و کنترل آنها بی خطرتر است.

منبع : managementstudyguide